شرینی رهایی از بند/ نگاه اجمالی به آزادی زندانیان 1402

گروه جامعه ایرنا - بند چهاردهم سیاست‌های کلی قضایی مصوب رهبر معظم انقلاب نیز بر «بازنگری در قوانین در جهت کاهش عناوین جرایم و کاهش استفاده از مجازات زندان» تصریح دارد همچنین در ماده ۱۶ بخشنامه «ساماندهی زندانیان و کاهش جمعیت کیفری زندان ها» که در سال ۱۳۹۵ صادر شد، آمده است: «لازم است شورای طبقه‌بندی زندانیان با ریاست قاضی اجرای احکام کیفری و اخذ نظریه مددکاران اجتماعی معاونت اجرای احکام، به صورت مرتب و مستمر تشکیل جلسه داده و در خصوص اعطای مرخصی‌ها و درخواست‌های آزادی مشروط، نظام آزادی نیمه آزادی و سایر مواردی که در قانون آیین دادرسی کیفری به‌ویژه ماده ۵۵۳ آن و آیین نامه اجرایی سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور برای این شورا مقرر شده است، تصمیم مقتضی اتخاذ نماید».

مطابق ماده ۲۰ این بخشنامه، «قضات اجرای احکام کیفری مطابق مفاد مواد ۴۸۹، ۵۰۲، ۵۵۲ و ۵۵۳ قانون آیین دادرسی کیفری،‌ مصوب ۱۳۹۲ وظایفی از قبیل نظارت بر امور زندانیان، اعلام نظر درباره زندانیان واجد شرایط عفو و آزادی مشروط، پیشنهاد اجرای نظام نیمه آزادی و آزادی تحت نظارت سامانه‌های الکترونیکی، اتخاذ تصمیم درباره محکومان سالمند، مبتلایان به بیماری‌های جسمی و روانی و سایر افراد محکوم نیازمند به مراقبت و توجه ویژه و پیشنهاد کاهش مدت تعلیق اجرای مجازات محکومین را بر عهده داشته و مکلفند با بررسی پرونده ها در اسرع وقت اقدام مقتضی را معمول دارند».

مرخصی و عفو در سال ۱۴۰۲

در دوره تحول و تعالی قوه قضاییه نیز اعطای تسهیلات ارفاقی به زندانیان و محکومان واجد شرایط با قوت بیشتری در دستور کار عدلیه قرار دارد؛ نهادهای ارفاقی در قالب مرخصی، اعطای آزادی مشروط، بررسی درخواست‌های عفو و تخفیف مجازات، تعلیق‌مجازات و تحت نظارت‌های الکترونیکی (پابند) قرار دادن زندانی، از جمله مواردی است که می‌تواند توسط عدلیه برای فرد زندانی در فرآیند اجرای حکم اعمال شود البته همانطور که رئیس قوه قضاییه بارها تاکید کرده است، این ارفاقات شامل حال محکومان جرایم خشن و سارقین سابقه‌دار و تهدیدکنندگان امنیت فیزیکی و روانی مردم نمی‌شود.

زندانیان و محکومانی که واجدِ شرایطِ بهره‌مندی از ارفاقات قانونی هستند، برای اینکه در شمول این قبیل ارفاقات قرار بگیرند باید چند نکته را مدنظر داشته باشند؛ نخست آنکه در ظواهر امر به اثبات برسانند که از کرده خود پشیمان و نادم هستند و قصد جبران دارند؛ دوم آنکه، ضوابط زندان را رعایت کنند و در داخل زندان منضبط باشند و با سایر زندانیان و زندانبانان و مراجعان به زندان، رفتار صحیحی داشته باشند؛ سوم آنکه، در هنگام عزیمت به مرخصی، از مبادرت به هرگونه تخلف و جرم پرهیز کنند و در موعد مقرر از مرخصی به زندان بازگردند و در در طول دوران مرخصی، در اجتماع و خانواده رفتار خوب و پسندیده‌ای داشته باشند.

عفو و تخفیف مجازات بیش از ۲ هزار زندانی در میلاد پیامبر (ص)

همزمان با میلاد با حضرت محمد (ص) پیامبر مهربانی و رئیس مذهب تشیع حضرت امام جعفر صادق(ع) در مهر ماه سال ۱۴۰۲، پس از بررسی پرونده‌های زندانیان در کمیسیون‌های عفو و بخشودگی، اسامی افراد واجد شرایط پس از تایید و ارسال ریاست قوه قضاییه به محضر رهبر معظم انقلاب، مورد موافقت ایشان قرار گرفت که از مجموع ۲ هزارو ۲۸۴ نفر مشمول عفو و تخفیف مجازات در این مرحله هزار و ۱۷ نفر منتهی به آزادی و مختومه شدن پرونده آنان و هزارو ۲۶۷ نفر باقیمانده مشمول تخفیف مجازات شدند.

۵۲ نفر از افرادی که در این دوره مشمول عفو شدند، مجازات قطعی آن اعدام بود که با تخفیف مجازات آنان به حبس تغییر کرده است، ۴۱ نفر از محکومان اتباع بیگانه از کشورهای مختلف، ۱۳ نفر محکومان پرونده‌های امنیتی و ۲۳۷ نفر زن بودند همچنین در این ایام مبارک، ۴۶ نفر از زندانیان ندامتگاه زنان استان تهران آزاد شدند.

آزادی ۴۲۲۴ زندانی جرایم غیرعمد در نیمه نخست سال

سید اسداله جولایی رئیس هیات امنای ستاد دیه کشور با اعلام آزادی چهار هزار و ۲۲۴ زندانی جرایم غیرعمد در نیمه نخست ۱۴۰۲، گفت: خیران خداجو در سراسر کشور با حمایت از زندانیان جرایم غیرعمد در ۶ ماهه نخست امسال، زمینه آزادی ۱۹۲ محبوس زن و ۴۰۳۲ مرد بدهکار مالی یا محکوم به پرداخت دیات ناشی از سوانح رانندگی و حوادث کارگاهی را با مبلغ بدهی نزدیک به ۵۶ هزار میلیارد ریال فراهم کردند.

آزادی ۲۵۴۸ زندانی همزمان با چهارمین سالگرد شهادت سردار سلیمانی

در دی ماه ۱۴۰۲، آزادسازی زندانیان جرایم غیرعمد و محکومان مالی همزمان با چهارمین سالگرد شهادت سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی و در پی دستور رئیس قوه قضاییه با موضوع برگزاری آیین‌های آزادسازی زندانیان جرایم غیرعمد و دستور رئیس سازمان زندان‌ها، از طریق دریافت رضایت شکات، کمک‌های خیران و استفاده از ارفاقات قانونی برگزار و در مجموع ۲۵۴۸ از زندان‌های سراسر کشور آزاد شدند.

آزادی ۵۳۴ زندانی جرایم غیرعمد با اجرای پویش «به‌نام پدر»

ستاد دیه کشور در آستانه میلاد حضرت علی علیه‌السلام با اجرای پویش مردمی «به‌نام پدر» از آزادی ۵۳۴ زندانی جرایم غیرعمد خبر داد و اعلام کرد: به برکت نام نامی علی علیه‌السلام و در آستانه روز مرد به همت نمایندگی‌های ستاد دیه سراسر کشور از ۱۳ دی تا چهارم بهمن ۱۴۰۲، زمینه آزادی ۳۷ زندانی زن و ۴۹۷ بدهکار مرد گرفتار در جرایم غیرعمد با رقم بدهی بالغ بر ۶ هزار و ۶۶۵ میلیارد ریال فراهم شد.