اینجا زندان است. میدان گفت‌وشنود، اما نه گفت و شنودی ساده بلکه مراوده‌ای سرنوشت ساز و احتمالا برای رهایی زندانیانی
از بند، سر و صدا و همهمه سالن، کودک خردسالی بغل مادرش در حال گریه، تلاش خیرین و
ریش سفیدان برای اخذ رضایت، نگاه‌های ملتمسانه و البته غضب‌آلود برخی دیگر همه توجه‌ام
را جلب می‌کرد، گویا عده‌ای برای پادرمیانی و اخذ رضایت از شاکیان و درنهایت آزادی
عده‌ای دیگر به این مکان پا گذاشته بودند.
خرید
امتیاز وام همانا و شاکی شدن همان
ابتدا سراغ خانمی
می‌روم که شاکی و مُسر است که رضایت نمی‌دهد مگر اینکه پولش را از طرف مقابل به طور
کامل دریافت کند، از او در مورد علت شکایتش و زندانی شدن فردی که ظاهرا نابینا بود
می‌پرسم، این خانم می‌گوید: این آقای نابینا که پدرش به تازگی در محله ما مستاجر شده
بود، یک روز به خانه ما آمد و ادعا کرد که
از بهزیستی 15 میلیون وام با سود چهار درصد دریافت کرده است و امتیاز این وام را دو
میلیون و 500 هزار تومان می‌فروشد.
وی ادامه می‌دهد:
ضمناً وقتی وی به منزل ما آمد ادعا کرد چشم‌هایش را دکتر کور کرده و در واقع 300 میلیون
دیه گرفته و در بانک‌های مختلف سپرده کرده است، به همین دلیل می‌تواند 120 میلیون تومان
وام را بفروشد و بابت این کار هفت میلیون و 200 هزار تومان از ما پول گرفت.
این خانم جوان اظهار
می‌کند: ما به ازای این پول از وی سفته و وکالتنامه محضری دریافت کردیم و این آقا هم
در محل دفترخانه به ما وکالت داد، اما وقتی که با کد ملی وی استعلام گرفتیم اعلام شد
که هیچ پولی ندارد، به همین دلیل هم خردادماه 95 از او شکایت کردم و متواری شد تا بالاخره
حکم جلبش را گرفتم و الان یک هفته‌ای می‌شود که زندان است.
این شاکی پرونده
مالی که با یک شرط رضایت می‌دهد، خاطرنشان می‌کند: من خیلی هزینه کردم تا بتوانم این
فرد را پیدا کنم، تنها در صورتی که پولم را پس بگیرم رضایت خواهم داد، البته این را
هم بگویم جریان سفته‌ای که اجرا گذاشتم این بود که قرار شد اگر وام را نداد این مبلغ
را از وی به عنوان خسارت دریافت کنم و امروز هم این مبلغ را خواهم بخشید اما تقاضا
کرده‌ام مابقی پول مرا پس بدهد چراکه من هم دچار مشکلات مالی هستم وگرنه پیشنهاد او
را برای خرید امتیاز وام قبول نمی‌کردم.
هم رنجش
مالی و هم احساسی
سراغ خانم دیگری
که ظاهرا رضایت خود را از متشاکی اعلام کرده است، می روم، او جوان و متولد سال
1360 است، کرمان زندگی می‌کند و علت شکایت خود را طلب از آقایی اعلام می‌کند که قرار
بود باهم ازدواج کنند و زیر قولش زده است.
این شاکی نیز می‌گوید:
من یک بار با فردی اهل کرج ازدواج کردم اما به دلیل اینکه همسرم به شیشه اعتیاد داشت
بعد از شش ماه زندگی طلاق و مهریه‌ام را گرفتم، بعد از مدتی با این آقا آشنا شدم که
اهل یکی از شهرستان‌های کرمان است و به من قول ازدواج داده بود.
شاکی جوان ادامه
می‌دهد: من یک بار هشت میلیون و 500 هزار تومان به حساب این فرد واریز کردم و بعدا
هم یک موتور تریل به قیمت شش میلیون تومان برای او خریدم، اما بعد از دریافت این پول‌ها
و موتور گفت نمی‌خواهم باتو ازدواج کنم! من هم از وی شکایت اما اعلام کردم به صورت
قسطی پول‌هایم را پس بدهد ولی بعد از اینکه سر باز زد مجبور شدم حکم جلبش را بگیرم
و تا امروز 10 روزی زندان است اما حاضر هستم بخشی از پولم را ببخشم و او آزاد شود.
از این خانم جوان
پرسیدم اگر متشاکی پول‌ها را پس بدهد و برای ازدواج برگردد حاضری با وی ازدواج کنی؟
می‌گوید: من گرچه می‌خواهم آزاد شود ولی با او ازدواج نمی‌کنم، چون دو سال است دوندگی
می‌کنم و خسته شده‌ام، دیگر من هم نمی‌خواهم با او ازدواج کنم.
قول ترک
اعتیاد و بازگشت به خانواده
چشمم به آقایی میانسال
می‌افتد که لباس زندانیان را به تن دارد، از او در مورد علت زندانی شدنش می‌پرسم و
جواب می‌دهد: در حال حاضر به خاطر مهریه و نفقه زندانی هستم و همسرم که جدا شده شاکی
است و در این جمع حضور دارد.
از این زندانی علت
طلاقشان را جویا می‌شوم، اظهار می کند: متاسفانه من درگیر اعتیاد شدم و شیشه مصرف می‌کردم،
دارای سه فرزند هستم و همسرم تحمل اعتیاد مرا نداشت و درخواست طلاق و مهریه کرد که
درنهایت من راهی زندان شدم.
او می‌گوید: خیلی
دلم می‌خواهد آزاد شوم و بتوانم در کنار فرزندانم باشم اما امیدوارم همسرم هم راضی
شود بار دیگر با من ازدواج کند، قول می‌دهم اعتیادم را برای همیشه کنار بگذارم چون
تجربه تلخی به نام زندان را داشته‌ام.
زندانی
شدن به‌خاطر یک میلیون و 500 هزار تومان
سراغ خانم دیگری
می‌روم، اما وضعیت او با بقیه فرق می‌کند، این خانم که متولد 1356 است تنها به دلیل
بدهی با مبلغ یک میلیون و 500 هزار تومان راهی زندان شده است، از او می‌پرسم اشتباه
نمی‌کنی؟ فقط یک میلیون و 500 هزار تومان و می‌گوید: بله؛ من به دلیل فقر مالی از یک
نفر این مبلغ را قرض گرفتم اما بعد از گذشت سه سال نتوانستم آن را پس بدهم و از من
شاکی شدند.
این خانم زندانی
با اشاره به اینکه دارای پنج فرزند است و همسرش را هم از دست داده، اظهار می‌کند: من
قادر به دریافت وام و پرداخت اقساط آن نیستم، به همین خاطر امروز اینجا آمده‌ام تا
با پا درمیانی و کمک یک خیر بتوانم قرضم را ادا کرده و لحظه تحویل سال کنار فرزندانم
باشم.
250 زندانی
جرائم غیرعمد استان منتظرِ آزادی
بعد از صحبت با شاکیان و متشاکیان سراغ رمضان امیری،
مدیرکل زندان‌های استان کرمان می‌روم، او در حاشیه این برنامه می‌گوید: 250 نفر زندانی
مربوط به جرائمی همچون تصادفات، مهریه و نفقه در زندان‌های استان کرمان به سر می‌برند
که برای آزادی آنها پنج میلیارد تومان نیاز است.
وی اظهار می‌کند:
ما بنا داریم با فرهنگ صلح و سازش و با تشکیل جلسه با اعضای هیات مدیره ستاد دیه، مسئولان
و خیرین و همچنین با دعوت از شکّات، از مبلغ کل بدهی افراد زندانی تخفیف گرفته و آنها
نیز با گذشت خود زمینه آزادی زندانیان جرائم غیرعمد را فراهم آورند.
امیری تصریح می‌کند:
ما از خیرین و شاکیان جرائم غیرعمد دعوت و خواهش می‌کنیم که با گذشت و اصل فرهنگ صلح
و سازش کاری کنند تا این افراد شب عید در کنار خانواده‌های خود باشند، ضمن اینکه به
طلب خود نیز خواهند رسید.
مدیرکل زندان‌های
استان کرمان با اشاره به اینکه ان‌شاءالله
زندانیانی که اخذ رضایت شاکی را داشته باشند تا عید نوروز آزاد خواهند شد، خاطرنشان
می‌کند: توصیه اکید من این است که افراد قبل از ازدواج به شناخت کامل از یکدیگر برسند
و مسئله مهم دیگر این است که از پذیرش مهریه‌های سنگین خودداری کنند که در نهایت منجر
به زندان نشود چراکه اکنون 65 درصد زندانیان ما را بدهکاران مهریه تشکیل می‌دهند.
مهریه
عامل حبس 65 درصد زندانیان استان
سیدحجت الله موسوی
قوام، مدیرکل ستاد دیه استان کرمان نیز به خبرنگار ایسنا می‌گوید: یکی از برنامه‌هایی
که ستاد دیه دنبال می‌کند، برگزاری نشست مشترک با شکّات پرونده مددجویان جرائم غیرعمد
است تا با اخذ رضایت آنان منجر به صلح و سازش شود.
وی با اشاره به اینکه
این سومین نشست مشترک بین اعضای هیات امنا ستاد دیه، مسئولان گروه تحقیق ستاد دیه و
خیرین است، ادامه می‌دهد: امیدواریم با مذاکراتی که انجام می‌شود زمینه آزادی 80 نفر
مددجوی زندان مرکزی و بازداشتگاه فراهم شود.
موسوی قوام اظهار
کرد: در حال حاضر زندانی به جرم بدهکاری دیه در زندان‌های استان وجود ندارد بلکه اغلب
بابت مهریه اینجا هستند، یعنی 65 درصد زندانیان به دلیل مهریه و نفقه و 35 درصد نیز
به دلیل چک برگشتی در زندان‌های استان به سر می‌برند.
مدیرکل ستاد دیه
استان کرمان خاطرنشان می‌کند: ما از شاکیان می‌خواهیم قدری گذشت را سرلوحه کار خود
قرار دهند و بدانند که با زندانی شدن فردی مشکلی حل نمی‌شود، از این رو تقاضا می‌کنیم
با ستاد دیه همکاری کنند تا مشکل هر دو طرف حل شود.
گزارش:
فهیمه افضلی